Nhận biết dấu hiệu sạc dự phòng sắp nổ và cách xử lý an toàn

Dấu hiệu sạc dự phòng sắp nổ luôn là nỗi lo thường trực của người dùng. Sạc dự phòng đã trở thành người bạn đồng hành không thể thiếu trong cuộc sống số nhưng không phải ai cũng biết cách “lắng nghe” những tín hiệu nguy hiểm mà nó phát ra. Trong bài viết chuyên sâu này, đội ngũ chuyên gia của Volwatt sẽ cùng bạn “bóc trần” tất cả các dấu hiệu sạc dự phòng sắp nổ, chỉ ra những nguyên nhân sâu xa và hướng dẫn bạn cách xử lý tình huống khẩn cấp để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho bản thân và thiết bị.

5 Dấu hiệu sạc dự phòng sắp nổ bạn cần nhận biết  

Việc nhận biết dấu hiệu sạc dự phòng sắp nổ có thể giúp bạn tránh được những hậu quả đáng tiếc về tài sản và thậm chí là sự an toàn của bản thân.

Pin sạc dự phòng bị phồng, biến dạng

Pin sạc dự phòng bị biến dạng chính là dấu hiệu sạc dự phòng sắp nổ rõ ràng và nguy hiểm nhất. Theo thời gian sử dụng, các phản ứng hóa học bên trong cell pin Lithium-ion hoặc Li-Po không còn ổn định. Chúng bắt đầu tạo ra khí, lượng khí này tích tụ lại, không có lối thoát, gây áp lực lớn từ bên trong và làm phồng, cong vênh hay biến dạng lớp vỏ bảo vệ

Nhiệt độ nóng bất thường khi sạc hoặc sử dụng

Bạn cần phân biệt rõ giữa việc pin sạc “ấm” và “nóng”. Khi sạc pin cho điện thoại hoặc sạc điện cho chính nó, việc pin dự phòng ấm lên là hoàn toàn bình thường. Tuy nhiên, nếu nó nóng ran đến mức khó cầm nắm, đó là một dấu hiệu cực kỳ đáng lo ngại.

Đặc biệt, nguy hiểm hơn khi sạc dự phòng vẫn nóng lên dù không hề được sử dụng hay cắm sạc, vì có thể là dấu hiệu của hiện tượng đoản mạch bên trong – nguyên nhân hàng đầu gây cháy nổ pin.

Sạc dự phòng phát ra mùi khét hoặc âm thanh lạ

Nếu bạn ngửi thấy mùi cháy, mùi hóa chất nồng hoặc khét phát ra từ sạc dự phòng, đó là dấu hiệu linh kiện quá nhiệt hay chập điện.

Ngoài ra, khi sạc dự phòng phát ra tiếng “xì xì”, “lách tách” hoặc “vo ve”, đó có thể là âm thanh của khí rò rỉ hoặc sự cố ở các linh kiện điện tử bên trong. Những âm thanh này tuy nhỏ nhưng lại là dấu hiệu cảnh báo pin có thể đang gặp trục trặc nghiêm trọng. Ngay lập tức ngắt kết nối thiết bị và kiểm tra để đảm bảo an toàn.

Thời gian sạc đầy quá nhanh hoặc tụt pin đột ngột

Một cục pin sạc dự phòng chất lượng sẽ có chu trình sạc – xả ổn định. Nếu bạn nhận thấy những dấu hiệu sau thì khả năng lưu trữ năng lượng của các cell pin đã xuống cấp:

• Sạc đầy “ảo”: Bạn mới cắm sạc 15-30 phút mà pin đã báo đầy 100%.
• Tụt pin nhanh: Pin đang báo 80%, bạn cắm sạc cho điện thoại vài phút đã tụt xuống 20% hoặc sập nguồn.

Xuất hiện khói hoặc rò rỉ chất lỏng từ thiết bị

Khi các thiết bị xuất hiện khói hoặc rò rỉ chất lỏng, bạn cần hết sức cẩn trọng! Đây là dấu hiệu sạc dự phòng sắp nổ ở mức độ cao nhất:

Khi bạn thấy khói trắng hoặc xám bốc lên từ sạc dự phòng, đó là tín hiệu cho thấy các linh kiện bên trong đã bắt đầu cháy, nguy cơ phát nổ hoặc bùng lửa có thể xảy ra chỉ trong vài giây đến vài phút. Tuyệt đối không tiếp tục sạc hoặc sử dụng thiết bị trong tình huống này.

Nếu phát hiện chất lỏng rò rỉ từ thiết bị, nhiều khả năng đó là dung môi điện phân từ pin. Bạn nên tránh tiếp xúc trực tiếp bằng tay không, không ngửi hay cố lau sạch bằng khăn thường. Thay vào đó, hãy di chuyển thiết bị đến khu vực thông thoáng và xử lý bằng dụng cụ bảo hộ nếu cần thiết.

Vạch trần 6 nguyên nhân hàng đầu khiến sạc dự phòng cháy nổ

Hiểu rõ nguyên nhân sẽ giúp bạn chủ động phòng tránh. Hầu hết các sự cố đều đến từ chất lượng sản phẩm và thói quen sử dụng của chúng ta.

Chất lượng kém, mua phải hàng giả, hàng nhái

Sạc dự phòng giá rẻ, không rõ nguồn gốc thường sử dụng lõi pin tái chế, chất lượng thấp và không có chip quản lý nguồn điện thông minh. Con chip này có vai trò cực kỳ quan trọng, giúp điều chỉnh dòng điện, chống quá tải, quá nhiệt, đoản mạch. Hàng giả thường cắt bỏ bộ phận này để giảm chi phí, biến sạc dự phòng thành một mối nguy hiểm di động.

Thói quen vừa sạc pin dự phòng vừa xả sạc cho điện thoại

Nhiều người có thói quen cắm sạc cho pin dự phòng, đồng thời lại dùng chính pin dự phòng đó để sạc cho điện thoại (còn gọi là sạc nối tiếp hay pass-through charging). Hành động này bắt pin phải thực hiện hai tác vụ cùng lúc, tạo ra một “vòng lặp nhiệt” nghiêm trọng, khiến nhiệt độ tăng cao đột ngột và làm giảm tuổi thọ cell pin một cách chóng mặt.

Sạc pin không đúng cách

Nhiều người có thói quen cắm sạc dự phòng qua đêm với suy nghĩ thiết bị sẽ tự ngắt khi đầy. Tuy nhiên, việc sạc liên tục trong thời gian dài vẫn gây áp lực lớn lên pin, làm giảm tuổi thọ. Tương tự, việc “sạc nhồi” nghĩa là liên tục sạc khi pin vẫn còn ở mức cao như 70-80% cũng khiến pin hoạt động quá tải và dễ bị chai theo thời gian.

Một trong những sai lầm nghiêm trọng là để pin cạn kiệt (0%) mới sạc lại. Hành động này làm tổn hại cấu trúc hóa học bên trong của pin Lithium-ion – loại pin phổ biến trong hầu hết sạc dự phòng hiện nay. Thay vì đợi pin về 0%, bạn nên sạc lại khi pin còn khoảng 20-30% để kéo dài tuổi thọ thiết

Hư hỏng vật lý do va đập, rơi rớt, thấm nước

Mỗi cú rơi tưởng chừng vô hại có thể khiến cell pin và các linh kiện bên trong sạc dự phòng bị biến dạng hoặc nứt vỡ. Dù bên ngoài thiết bị không có dấu hiệu hư hỏng nhưng bên trong có thể đã xảy ra sự cố nghiêm trọng. Các vết nứt này có thể dẫn đến đoản mạch giữa cực âm và cực dương và là một trong những nguyên nhân trực tiếp gây cháy nổ.

Các thiết bị điện tử rất “ghét” bị dính nước hay ở trong môi trường ẩm. Khi sạc dự phòng bị thấm nước, các mạch điện và pin sẽ bị ăn mòn, gỉ sét hoặc chập cháy. Dù chỉ là lượng nước nhỏ, thiết bị cũng có thể ngừng hoạt động hoặc gây ra sự cố nguy hiểm nếu tiếp tục sử dụng.

Sử dụng củ sạc, dây cáp không tương thích hoặc kém chất lượng

Sử dụng củ sạc, dây cáp không đúng chuẩn, không cung cấp nguồn điện ổn định sẽ làm hỏng mạch sạc của pin dự phòng. Nguồn điện vào chập chờn, sai điện áp (Volt: V) hoặc cường độ dòng điện (Ampe: A) là nguyên nhân trực tiếp gây quá nhiệt và chập cháy.

Bảo quản sai cách để trong cốp xe, nơi có nhiệt độ cao

Nhiệt độ cao chính là kẻ thù số một của mọi loại pin. Để sạc dự phòng trong cốp xe dưới trời nắng, gần cửa sổ hay gần các thiết bị tỏa nhiệt khác… sẽ đẩy nhanh quá trình thoái hóa của pin, làm tăng áp suất bên trong và dẫn đến các dấu hiệu sạc dự phòng sắp nổ mà chúng ta đã nêu ở trên.

Hướng dẫn xử lý khẩn cấp và an toàn khi phát hiện dấu hiệu sạc dự phòng sắp nổ

Khi bạn nhận thấy một trong dấu hiệu sạc dự phòng sắp nổ, đặc biệt là phồng rộp hoặc quá nóng, hãy bình tĩnh và thực hiện theo các bước an toàn sau:

Bước 1: Ngừng sử dụng và ngắt sạc ngay lập tức

Nhanh chóng rút sạc dự phòng ra khỏi nguồn điện và ngắt kết nối với mọi thiết bị đang sạc.

Bước 2: Đặt thiết bị ở nơi an toàn, cách xa vật dễ cháy

Cẩn thận di chuyển viên pin đến một nơi thoáng đãng, bề mặt không bắt lửa (như sàn gạch, nền xi măng, sân vườn). Tuyệt đối không để gần các vật dễ cháy như rèm cửa, giấy tờ, quần áo. Nếu có thể, hãy đặt nó vào một chiếc xô kim loại hoặc chậu sứ/đất nung.

Bước 3: Tuyệt đối không dập lửa bằng nước nếu có cháy

Nước có thể phản ứng với Lithium gây nổ lớn hơn. Mỗi khi có vật cháy, mọi người hầu hết đều sẽ có suy nghĩ dùng nước để dập đám cháy. Tuy nhiên, đây là sai lầm chết người. Khi dùng nước dập đám cháy, phản ứng giữa pin Lithium và nước có thể tạo ra lửa và các khí độc hại, làm tình hình tồi tệ hơn.

Bước 4: Giữ khoảng cách an toàn và liên hệ cứu hỏa nếu cần

Sau khi đã dập lửa, bạn cần giữ khoảng cách an toàn để theo dõi sạc pin dự phòng và chờ cho nó nguội hoàn toàn. Sau khi pin đã nguội và không còn dấu hiệu nguy hiểm, tuyệt đối không vứt vào thùng rác thông thường. Hãy mang nó đến các điểm thu hồi rác thải điện tử. Đây là cách xử lý có trách nhiệm để bảo vệ môi trường và an toàn cho nhân viên vệ sinh.

Bí quyết phòng tránh nổ sạc dự phòng hiệu quả từ chuyên gia

“Phòng bệnh hơn chữa bệnh” – câu nói này đặc biệt đúng khi nói về các thiết bị điện tử tiềm ẩn nguy cơ cháy nổ như pin sạc dự phòng. Thay vì chờ đợi những dấu hiệu sạc dự phòng sắp nổ xuất hiện, bạn hoàn toàn có thể chủ động bảo vệ bản thân bằng những bí quyết vàng dưới đây.

Chọn mua sạc dự phòng an toàn, chất lượng

Để đảm bảo an toàn, bạn nên chú trọng chọn mua những sạc dự phòng chất lượng. Việc lựa chọn sạc dự phòng chất lượng không chỉ giúp thiết bị hoạt động ổn định mà còn hạn chế tối đa nguy cơ cháy nổ.

Chọn thương hiệu uy tín

Để đảm bảo an toàn khi sử dụng, bạn nên chọn sạc dự phòng từ các thương hiệu lớn như Anker, Volwatt, Energizer,… có nguồn gốc rõ ràng và được kiểm định chất lượng. Các thương hiệu này đầu tư rất nhiều vào việc nghiên cứu và phát triển (R&D), sử dụng lõi pin (cell pin) chất lượng cao và tích hợp các mạch bảo vệ thông minh để chống quá dòng, quá nhiệt, đoản mạch – những nguyên nhân chính gây ra sự cố sạc dự phòng cháy nổ.

Kiểm tra các chứng nhận an toàn

Nên mua những sản phẩm có những ký hiệu nhỏ in trên vỏ hộp hoặc thân sạc như CE, RoHS,… để đảm bảo an toàn cho bản thân và thiết bị.

Những sản phẩm đạt các chứng nhận như CE, FCC, RoHS… sẽ có khả năng chống cháy nổ, chống quá nhiệt, quá áp tốt hơn so với hàng trôi nổi, không nhãn mác. Đừng vì tiết kiệm tiền mà đánh đổi sự an toàn cá nhân bằng các sạc dự phòng kém chất lượng.

Mua tại các cửa hàng, nhà phân phối chính hãng

Luôn ưu tiên mua hàng tại các chuỗi bán lẻ lớn, website chính thức của thương hiệu hoặc các nhà phân phối được ủy quyền. Điều này không chỉ giúp bạn tránh được hàng giả, hàng nhái mà còn đảm bảo bạn nhận được chính sách bảo hành rõ ràng, minh bạch, là “tấm khiên” bảo vệ quyền lợi của bạn khi có sự cố.

Tuân thủ nguyên tắc sạc – xả an toàn

Sở hữu một cục sạc chất lượng là chưa đủ, “của bền tại người”. Cách bạn sử dụng và sạc pin hằng ngày ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ và sự an toàn của nó.

Không vừa sạc vừa dùng

Khi bạn vừa nạp năng lượng cho pin dự phòng, vừa dùng nó để sạc cho điện thoại, hai quá trình nạp-xả diễn ra đồng thời sẽ tạo ra một lượng nhiệt rất lớn. Nhiệt độ cao chính là kẻ thù số một của pin Lithium-ion, làm chúng nhanh chai, phồng và tăng nguy cơ cháy nổ đột ngột.

Không để pin cạn kiệt mới sạc và không sạc qua đêm

Các cell pin hoạt động tốt nhất trong khoảng 20% – 80% dung lượng. Việc thường xuyên để pin cạn về 0% hoặc cắm sạc qua đêm (đầy 100% trong thời gian dài) sẽ gây áp lực lên các cell pin, làm giảm tuổi thọ và tiềm ẩn rủi ro. Hãy tập thói quen sạc khi pin còn khoảng 20-30% và rút sạc khi nó gần đầy.

Sử dụng bộ sạc chất lượng

Hãy dùng chính củ sạc và cáp đi kèm sản phẩm hoặc từ các thương hiệu phụ kiện uy tín. Sử dụng củ sạc, dây cáp “lô”, hàng giả có thể cung cấp dòng điện không ổn định, gây hại cho mạch sạc của cả pin dự phòng lẫn điện thoại của bạn.

Bảo quản đúng cách

Môi trường xung quanh là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự an toàn của pin sạc dự phòng. Hãy chăm sóc người bạn đồng hành này bằng cách cất ở nơi khô ráo, thoáng mát.

Tuyệt đối tránh những nơi có nhiệt độ cao như cốp xe phơi ngoài nắng, cửa sổ có ánh nắng trực tiếp chiếu vào hoặc để trên chăn nệm trong lúc sạc,… Nhiệt độ cao có thể kích hoạt các phản ứng hóa học không mong muốn bên trong lõi pin, dẫn đến phồng rộp và cháy nổ. Ngoài ra, bạn cũng cần tránh những nơi ẩm ướt vì hơi ẩm có thể gây chập mạch, hư hỏng các linh kiện điện tử bên trong.

Kiểm tra tình trạng sạc định kỳ

Bạn nên tạo thói quen kiểm tra “sức khỏe” cho sạc dự phòng của bạn bằng cách quan sát xem vỏ ngoài có dấu hiệu bị phồng, nứt, vỡ hay biến dạng ở đâu không. Khi sạc, hãy thử chạm nhẹ vào xem nó có nóng lên bất thường không. Nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu lạ nào, dù là nhỏ nhất, nguyên tắc vàng là ngừng sử dụng ngay lập tức!

Câu hỏi thường gặp FAQ về dấu hiệu sạc dự phòng sắp nổ

Đây là chuyên mục Volwatt tổng hợp những câu hỏi được nhiều bạn quan tâm nhất. Hãy xem bạn có cùng thắc mắc không nhé!

Sạc dự phòng bị phồng có nổ không?

Đây chính là dấu hiệu sạc dự phòng sắp nổ rõ ràng và nguy hiểm nhất. Khi pin sạc dự phòng bị phồng, điều đó có nghĩa là các phản ứng hóa học bên trong cell pin Lithium-ion đã gặp trục trặc, sinh ra khí gas. Lớp vỏ bên ngoài không được thiết kế để chứa lượng khí này nên sẽ bị phồng lên. Lượng khí này rất dễ cháy và lớp vỏ căng phồng có thể bị bục ra bất cứ lúc nào do tác động vật lý nhẹ hoặc do nhiệt độ tăng cao, gây ra cháy nổ. 

Có nên tiếp tục sử dụng sạc dự phòng bị phồng không?

Bạn tuyệt đối không nên sử dụng, việc tiếp tục sử dụng sạc dự phòng bị phồng chẳng khác nào bạn đang giữ một quả bom hẹn giờ trong nhà. Mọi hành động cố gắng sạc hay sử dụng tiếp đều là đặt cược sự an toàn của chính bạn và những người xung quanh vào rủi ro cực lớn.

Vứt sạc dự phòng bị phồng, hỏng ở đâu cho đúng cách?

Pin hỏng là rác thải điện tử nguy hại, do vậy không vứt vào thùng rác thông thường. Việc này có thể gây cháy nổ trong xe chở rác hoặc tại các bãi chôn lấp, đồng thời làm rò rỉ các hóa chất độc hại ra môi trường.

Bạn nên tìm các điểm thu hồi rác thải điện tử. Nhiều siêu thị điện máy, cửa hàng tiện lợi hoặc các tổ chức môi trường (như Việt Nam Tái Chế) thường có các thùng chứa riêng cho pin và thiết bị điện tử cũ. Bạn có thể tìm kiếm “điểm thu gom pin cũ” tại khu vực của mình để xử lý chúng một cách an toàn và có trách nhiệm.

Thêm khảo thêm về cách xử lý pin dự phòng đúng cách 

Sạc dự phòng hơi ấm lên khi sạc có phải là dấu hiệu nguy hiểm không?

Việc sạc dự phòng ấm lên trong quá trình sạc hoặc xả là hoàn toàn bình thường. Đó là do sự chuyển hóa năng lượng không thể đạt hiệu suất 100% và một phần bị thất thoát dưới dạng nhiệt.

Tuy nhiên, ranh giới giữa “ấm” và “nóng” là rất quan trọng. Nếu nó nóng đến mức gây bỏng rát, khó chịu khi chạm vào, đó chắc chắn là một dấu hiệu bất thường. Nguyên nhân có thể do đoản mạch bên trong hoặc mạch điều khiển bị lỗi. Lúc này, bạn cần ngay lập tức ngắt sạc và ngừng sử dụng để kiểm tra.

Bằng cách trang bị kiến thức nhận biết các dấu hiệu sạc dự phòng sắp nổ và tuân thủ các nguyên tắc sử dụng an toàn, bạn không chỉ kéo dài tuổi thọ cho thiết bị mà còn bảo vệ chính mình và những người thân yêu. Tại Volwatt.vn, chúng mình cam kết chỉ cung cấp các sản phẩm pin sạc dự phòng chính hãng, đạt chuẩn an toàn cháy nổ quốc tế, với chip quản lý nguồn thông minh tích hợp. Hãy là người tiêu dùng thông thái, lựa chọn an toàn, lựa chọn chất lượng.